Ekitap dosyası hazırlanırken, hazırlayanın amacı “kitabın içeriğini bir şekilde okuyucuya ulaştırmak” düşüncesiyle sınırlı kalıyorsa bunu pekala sınırsız dosya türünde başarabilir. Hepimizin bildiği jpeg, png gibi resim formatları bile bu düşünce çerçevesinde ekitap formatı olarak görülüyor. Kitabın resmini çekip paylaşırsınız ve okuyucu da resmi büyülterek kitabı okumuş olur. Peki bu aslında ekitap mıdır? Gerçek bir okuyucu için bu sorunun cevabı kesinlikle hayırdır.
Bir kitap dosyasına gerçek anlamda ekitap denilebilmesi için, basılı kitabın tüm görselliği ve içeriği ile beraber, basılı kitapta olmayan içerikleri ve işlevsellikleri de içeriyor olması gerekiyor. Buradaki içerik kısmını açacak olursak, kitap içerisindeki bilinmeyen kavramları açıklayan makalelere, videolara ve ses dosyalarına verilmiş bağlantılar olduğunu söyleyebiliriz. İşlevsellik ise iyi bir ekitap deneyimi için olmazsa olmaz şeylerdir. Bunları bir araya getirirsek, bir ekitap dosyasında olması gereken bazı temel özellikler şunlardır;
- Resim formatında değil, metin formatında olmalıdır. Bu sayede kitap içerisinde kolayca arama yapılabileceği gibi, okuyucu istediği bölümü kolayca kopyalayıp alabilmelidir.
- Kitabın özel açıklamalarına kolay ulaşım sağlayan bağlantılar olmalıdır.
- Kitabın içindekiler, kaynakça ve indeks bölümleri yönlendirici bağlantılar içermelidir.
- Paragraf ve metin düzenlemeleri kitabın orjinaliyle birebir aynı olmalıdır.
İnternette paylaşımı yapılan çok sayıda kitap formatı arasından tüm bu temel özellikleri bir arada sağlayan ekitap formatlarını seçtiğimizde, elimizde yalnızca PDF, epub ve mobi uzantıları kalır. Gelin şimdi bu uzantılara ve hangi programlarla açılabileceklerine kısaca bir göz atalım.
EPUB (Open Publication Structure eBook File) Dosya Uzantılı Kitaplar
EPUB, tüm dosya formatları arasında Windows, IOS ve Adroid işletim sistemlerinin kabul ettiği standart ekitap dosya formatıdır. Hemen hemen her cihazda uygun bir ekitap okuyucu program ile kolayca açılabilir. Ekitap okurken öncelikli olarak tercih etmeniz gereken formattır.
PDF dosyalarından farklı olarak epub formatı biçim değil, içerik barındırmaya yönelik oluşturulmuştur. EPUB formatlı bir kitapta arka plan ve metin ile ilgili istediğiniz değişiklikleri kolayca yapabilirsiniz. Yazı fontunu, rengini, büyüklüğünü her an basitçe özelleştirebilirsiniz.
PDF (Adobe Portable Document Format) Dosya Uzantılı Kitaplar
Aradığınız kitabı EPUB olarak bulamıyorsanız, ikinci tercihiniz PDF formatı olmalıdır. PDF dosya uzantısı hemen hemen herkesin bildiği ve sıklıkla kullandığı bir dosya formatı olmakla beraber, platformlar arasında yazı tiplerini ve biçimlendirmelerini korumak amacıyla oluşturulmuştur.
Kısacası uzantının amacı bir belgeyi kağıda basıldığı şekliyle muhafaza etmektir. Bu yüzden, yukarıda bahsettiğimiz EPUB formatına yönelik olan kişiselleştirmelerin birçoğu PDF formatına yönelik olarak tam anlamıyla yapılamaz. Kitap içerisinde arama yapabilir ve ilginizi çeken bölümleri kopyalayarak alabilirsiniz.
MOBİ (Mobipocket eKitap Formatı) Dosya Uzantılı Kitaplar
Mobi aslında EPUB ile oldukça benzer bir dosya formatıdır. Yukarıda bahsettiğimiz üzere, nasıl EPUB uzantısı bazı işletim sistemlerinde standart kabul ediliyorsa, mobi uzantısı da bazı ekitap okuyucu cihazlarda standart uzantı olarak kabul edilir.
Bu cihazların en bilineni Kindle’dır; yani Kindle ve benzeri bir cihaza sahipseniz, mobi uzantlı ekitap dosyaları sizin birinci tercihiniz olmalıdır. Değilseniz, EPUB formatından vazgeçmeyin.
Ekitap Dosyalarında Nelere Dikkat Etmeliyim?
Hangi dosya türünü indirirseniz indirin, dikkat etmeniz gereken en önemli şey içeriğin metin halinde olmasıdır. Birçok kişi kitapların saysa sayfa resmini çekerek bu görselleri PDF ve EPUB formatı halinde bir araya getiriyor ve ekitap olarak paylaşıyor. Ekitap ile hiçbir ilgisi bulunmayan bu dosyalardan uzak durmak birinci tercihiniz olmalıdır.
Bununla beraber, aradığınız kitabı bu kalitede bulamıyorsanız, elbette kaliteli bir taramadan geçmiş kitaplar da indrebilirsiniz. Bu durumda da iyi bir okuma deneyimi adına yine fotoğrafı çekilmiş değil, tarayıcıdan geçirilerek oluşturulmuş kitapları tercih etmelisiniz.
